11. ปภังคุสูตร

ว่าด้วยความสลายและไม่สลายแห่งทุกข์

[70] กรุงสาวัตถี. ณ ที่นั้นแล ฯลฯ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
เราจักแสดงภาวะสลาย และภาวะไม่สลาย เธอทั้งหลายจงฟัง
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็อะไรเป็นภาวะสลาย อะไรเป็นภาวะไม่สลาย รูป
เป็นภาวะสลาย ความดับ ความเข้าไประงับ ความตั้งอยู่ไม่ได้แห่งรูปนั้น
เป็นภาวะไม่สลาย เวทนาเป็นภาวะสลาย ฯลฯ สัญญาเป็นภาวะสลาย
ฯลฯ สังขารเป็นภาวะสลาย ฯลฯ วิญญาณเป็นภาวะสลาย ความดับ
ความเข้าไประงับ ความตั้งอยู่ไม่ได้ แห่งวิญญาณนั้น เป็นภาวะไม่สลาย.
จบ ปภังคุสูตรที่ 11
จบภารวรรคที่ 3

อรรถกถาปภังคุสูตรที่ 11

ในปภังคุสูตรที่ 11 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้ :-
บทว่า ปภงฺคุํ ได้แก่ มีอันแตกไปเป็นสภาวะ. ในที่นี้ท่านกล่าว
อนิจจลักษณะเท่านั้น ด้วยประการฉะนี้แล.
จบ อรรถกถาปภังคุสูตรที่ 11
จบภารวรรคที่ 3

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

1. ภารสูตร 2. ปริญญาสูตร 3. ปริชานสูตร 4. ฉันทราคสูตร
5. อัสสาทสูตรที่ 1 6. อัสสาทสูตรที่ 2 7. อัสสาทสูตรที่ 3
8. อภินันทนสูตร 9. อุปปาทสูตร 10. อฆมูลสูตร 11. ปภังคุสูตร.

นตุมหากวรรคที่ 4

1. นตุมหากสูตรที่ 1

ว่าด้วยขันธ์ 5 ไม่ใช่ของใคร

[71] กรุงสาวัตถี. ณ ที่นั้นแล ฯลฯ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
สิ่งใดไม่ใช่ของเธอทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงละสิ่งนั้นเสีย สิ่งนั้นอันเธอ
ทั้งหลายละได้แล้ว จักเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล เพื่อสุข ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย ก็อะไรไม่ใช่ของเธอทั้งหลาย รูปไม่ใช่ของเธอทั้งหลาย เธอ
ทั้งหลายจงละรูปนั้นเสีย รูปนั้นอันเธอทั้งหลายละได้แล้ว จักเป็นไปเพื่อ
ประโยชน์เกื้อกูล เพื่อสุข เวทนา ฯลฯ สัญญา ฯลฯ สังขาร ฯลฯ
วิญญาณไม่ใช่ของเธอทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงละวิญญาณนั้นเสีย
วิญญาณนั้นอันเธอทั้งหลายละได้แล้ว จักเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล
เพื่อสุข.
[72] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนชนพึงนำไป พึงเผา
หรือกระทำตามปัจจัย ซึ่งหญ้า ไม้ กิ่งไม้ และใบไม้ ในเชตวันวิหารนี้
ก็เธอทั้งหลายพึงคิดอย่างนี้หรือว่า ชนย่อมนำไป ย่อมเผา หรือย่อม
กระทำตามปัจจัยซึ่งเราทั้งหลาย ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า ไม่ใช่
อย่างนั้น พระเจ้าข้า.
พ. ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร ?
ภิ. ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ เพราะสิ่งนั้นไม่ใช่ตนหรือสิ่งที่
นับเนื่องในตนของข้าพระองค์ทั้งหลาย.
พ. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกัน รูปไม่ใช่ของเธอ
ทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงละรูปนั้นเสีย รูปนั้นอันเธอทั้งหลายละได้แล้ว